Vragen aan de expert: Duurt Cazemier over monitoring

Wat is monitoring?

Monitoring is het meten van de effecten van de werkzaamheden op de omgeving en hiervan verslag doen. Daarbij gaat het zowel over overlast als over fysieke schade. Effecten zijn bijvoorbeeld geluidsoverlast, trillingen, grondwaterveranderingen of verzakkingen.

Waarom voeren jullie monitoring uit?

We doen aan monitoring omdat we geen schade mogen veroorzaken aan objecten van derden. Het doel van monitoring is schade voorkomen door vroegtijdig inzicht te hebben in de werkelijke effecten. We willen daarom steeds controleren of alles goed gaat. Daarbij richten we ons op de risico’s die we voorzien.

Hoe bepalen jullie de risico’s?

Voordat we met werkzaamheden beginnen, brengen we de risico’s in kaart. Dat doen we met behulp van landelijk erkende rekenmodellen. Bijvoorbeeld als we damwanden gaan intrillen, kunnen we van tevoren vrij precies berekenen wat de effecten zullen zijn op de bodem. Deze risico’s leggen we vast in een risicocontourplan. Daarin zie je bijvoorbeeld tot hoever de trillingen naar verwachting komen en hoever het geluid reikt. Als we inschatten dat de effecten onacceptabel hoog zijn, gaan we terug naar de tekentafel. Dat gebeurt regelmatig. We kunnen dan beheersmaatregelen nemen of een andere uitvoeringsmethode kiezen. Een andere methode kan weer tot andere ongewenste effecten leiden. Als bijvoorbeeld het intrillen van damwanden te veel hinder veroorzaakt, kunnen we overwegen de damwanden erin te drukken. Dat levert minder trillingen op, maar het kan wel langer duren, waardoor een weg langer is afgesloten. Dit moeten we tegen elkaar afwegen. Mijn rol is het inzichtelijk maken van alle risico’s, zodat de juiste afweging kan worden gemaakt.

Jullie werken met landelijke rekenmodellen. Maar zijn die hier in Groningen wel toepasbaar? Bijvoorbeeld als het gaat om trillingen.

We houden rekening met de plaatselijke kenmerken, zoals de bodemopbouw. We passen landelijke modellen toe, maar vullen dit aan met onze lokale kennis. Die lokale kennis is een groot voordeel van Combinatie Herepoort. Onze organisatie bestaat uit vier noordelijke en twee Duitse bedrijven. We hebben veel ervaring in het noorden en we hebben al veel gemonitord in de omgeving. We weten vrij goed wat ons hier te wachten staat.

Als de risico’s goed in beeld zijn, wat gebeurt er dan?

Op basis van het risicocontourenplan stellen we een monitoringsplan op. Daarin staat hoe we gaan monitoren om de risico’s te beheersen. Dus we beschrijven welke meetmethode we toepassen, hoe vaak we gaan meten en wat we doen als de gemeten waardes hoger zijn dan verwacht. Ook bepalen we bij welke waarde we de werkzaamheden stilleggen. Het monitoringsplan wordt getoetst door de opdrachtgever, in dit geval projectorganisatie Aanpak Ring Zuid.

Maar er kan natuurlijk altijd iets onverwachts gebeuren.

Dat klopt, er zijn altijd onvoorziene situaties mogelijk. Er kan bijvoorbeeld een oude muur in een ondergrond zitten, waardoor extra trillingen ontstaan. Het is ondoenlijk om al dit soort situaties uit te sluiten. Maar doordat we monitoren, kunnen we het direct zien als er andere effecten zijn dan we hadden verwacht. Dan kunnen we op zoek gaan naar de oorzaak.

Kun je een voorbeeld geven? Hoe monitoren jullie bijvoorbeeld trillingen?

In het monitoringsplan omschrijven we hoe we gaan meten. Trillingen en zettingen meten we bijvoorbeeld door meetboutjes aan te brengen op panden in de omgeving. Voordat de werkzaamheden van start gaan, meten we deze in. Dat noemen we de nulmeting. In het monitoringsplan staat dan wanneer we de meting herhalen. Bijvoorbeeld tussentijds of misschien wel elke dag, afhankelijk van hoe we de risico’s hebben vastgesteld.

"Doordat we monitoren, kunnen we het direct zien als er andere effecten zijn dan we hadden verwacht."

Duurt Cazemier

En als uit de monitoring blijkt dat de effecten groter zijn dan verwacht?

In het monitoringsplan leggen we vast wat de alarmwaarde is. Dat is de waarde waarbij we met vakspecialisten gaan overleggen over wat er aan de hand is, om de oorzaak van meetresultaten te bepalen. We kunnen dan bijvoorbeeld beslissen de uitvoeringsmethode aan te passen of om nog vaker te gaan meten. We bepalen van tevoren ook wat de grenswaarde is. Bij die waarde leggen we de werkzaamheden stil die de overschrijding veroorzaken.

Bij de werkzaamheden aan de Esperantokruising in augustus was er een aantal klachten van omwonenden. Zijn daar dan toch die waarden overschreden?

Ook in die periode hebben we op diverse panden in de omgeving meters opgehangen. En die zijn allemaal ‘bemand gemeten’: dat betekent dat er constant een operator monitoring is die de gegevens uitleest en eventueel in kan grijpen. Voor ingrijpen was toen geen aanleiding.

Maar toch hebben mensen soms erg veel lawaai ervaren en vooral trillingen gevoeld.

Ja, dat kan heel goed. Voor geluid geldt dat je gedurende een bepaalde periode soms een piek mag hebben, maar die moet dan gecompenseerd worden door een rustige periode. Maar die piek kan, zeker als die ’s nachts plaatsvindt, voor mensen natuurlijk heel vervelend zijn. Iets dergelijks geldt ook voor trillingen. Het intrillen van damwanden zo dicht bij woningen wordt soms tot redelijk ver in de omtrek gevoeld en gezien. Ruiten kunnen trillen, kopjes die staan te rinkelen, dat is allemaal mogelijk. Maar de maximaal toegestane trillingen zijn erop gebaseerd dat er geen schade aan de panden wordt veroorzaakt. En dat is niet gebeurd.

Wat gebeurt er als er vlak bij mijn huis werkzaamheden zijn die effect kunnen hebben op mijn woning?

Voordat we beginnen, sturen we een brief naar de eigenaren van de woningen die binnen de risicocontour liggen. Daarin kondigen we aan dat er werkzaamheden zijn en dat daarvoor een ‘bouwkundige opname’ van de woning nodig is. Dat is een inspectie van de bouwkundige staat van de woning. De bouwkundige opname laten we doen door een extern bureau. Dat bureau neemt dan contact op voor een afspraak. De opname kan buiten het pand zijn, maar ook binnen. Een opname binnen in de woning kan alleen als de bewoner daarvoor toestemming geeft. Bij zo’n opname loopt de bouwkundige expert door de woning en hij maakt foto’s. Er hoeft niets verplaatst te worden. Het bureau maakt voor elk adres een apart rapport.

Het externe bureau wordt door Combinatie Herepoort ingehuurd. Is zo’n bureau dan wel onafhankelijk?

Ja, het bureau is volledig onafhankelijk. De bureaus die zulke opnames uitvoeren, moeten ingeschreven staan bij het NIVRE, een register van schade-experts. Als blijkt dat het bureau zich niet onafhankelijk opstelt, loopt de inschrijving bij het NIVRE gevaar.

Wat gebeurt er met het rapport?

Het bureau stuurt het rapport naar de bewoner, naar Combinatie Herepoort en naar de opdrachtgever, projectbureau Aanpak Ring Zuid dus. Het rapport wordt ook bij de notaris bewaard. Is er geen schade, dan wordt het rapport na een afgesproken tijd vernietigd.

De werkzaamheden kunnen niet alleen mogelijk tot schade leiden, maar ook tot ernstige hinder. Meten jullie bijvoorbeeld ook de hoeveelheid geluid die de werkzaamheden produceren?

Wat betreft geluidsoverlast moeten we ons houden aan wat de gemeente hierover heeft bepaald. Dat is vastgelegd in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Daarin staat bijvoorbeeld op welke tijden welke geluidsnormen gelden. Voor we onze werkzaamheden beginnen, rekenen we uit of de hoeveelheid geluid binnen de normen blijft. Bij de treinvrije periode in augustus 2017 heeft dat ertoe geleid dat we de volgorde van de werkzaamheden hebben aangepast. Tijdens de werkzaamheden meten we het geluidsniveau en als het nodig is nemen we extra maatregelen.

Lees ook onze folder over schade en monitoring (pdf, 183 kB).

Heb je een vraag voor Duurt Cazemier over monitoring? Stel de vraag hieronder in de reacties. Heb je een specifieke vraag over je eigen situatie, stuur dan een mail naar info@aanpakringzuid.nl .