Vragen aan de expert: Dirk Zwakenberg (Combinatie Herepoort) over bomen

Waarom moeten er voor de ombouw van de zuidelijke ringweg bomen worden gekapt?

De zuidelijke ringweg ligt nu verhoogd, op een dijklichaam. Op de hellingen (taluds) staan heel veel bomen en houtopstanden. Een houtopstand is een ‘verzameling’ van bomen en bosschages op een aaneengesloten oppervlakte. In de nieuwe situatie gaat de hoogteligging van de ringweg flink wijzigen, bijvoorbeeld door de verdiepte ligging. Dat betekent dat de meeste taluds moeten verdwijnen, inclusief de bomen en houtopstanden. Ook krijgt de zuidelijke ringweg meer rijbanen voor een betere doorstroming. Hier is ook ruimte voor nodig. Het streven is om zo veel mogelijk van deze bomen alsnog te behouden, bijvoorbeeld door slimme inpassing of door ze te verplanten. Maar in veel gevallen is dat nu eenmaal niet mogelijk. Het verwijderen van bomen is dus onvermijdelijk.

Zijn er straks in de omgeving van de ringweg minder bomen dan nu?

Nee, we gaan de bestaande situatie zo goed mogelijk herstellen. Iedere boom en elke vierkante meter houtopstand die verwijderd gaat worden, wordt gecompenseerd. Dat betekent dat er in de nieuwe situatie minstens evenveel bomen zijn en ook minstens evenveel vierkante meters houtopstand. Dat noemen we een één-op-ééncompensatie.

Welke bomen verdwijnen er door de ombouw van de zuidelijke ringweg?

Voor de ombouw van de zuidelijke ringweg heeft een externe bomendeskundige bepaald welke bomen en houtopstanden verwijderd moeten worden. Dit is vastgelegd in een bomeneffectanalyse. Hieruit blijkt dat het grootste deel van de bomen en houtopstanden op de taluds die grenzen aan de zuidelijke ringweg, verwijderd gaan worden. Dit geldt ook voor veel bomen rondom de Julianavijver. Het ‘verwijderen van bomen en houtopstanden’ kan op twee manieren: kappen of verplanten. Het merendeel zal gekapt moeten worden.

Hoeveel bomen gaan er verdwijnen?

In totaal moeten er circa 600 solitaire bomen gekapt worden. Verder moeten er bomen worden gekapt die zich in een houtopstand bevinden. Ongeveer 150 bomen kunnen verplant worden. Bij de toekomstige tunnel aan de Helperzoom en rondom de Esperantokruising zijn al bomen gekapt.

Hoeveel nieuwe bomen worden er geplant?

De zuidelijke ringweg gaat straks gekenmerkt worden door verhoogde zijbermen met zuilvormige bomen. Alleen al langs de ringweg komen circa 1.000 nieuwe bomen. Verder krijgt de Brailleweg langs het Noord-Willemskanaal een dubbele bomenlaan, hier komen circa 200 platanen. In het Zuiderplantsoen boven de verdiepte ligging, komen ongeveer 240 nieuwe bomen, van verschillende soorten. In totaal gaan we ruim 2.000 nieuwe bomen planten.

Moeten er voor de ombouw van de zuidelijke ringweg vooral oudere bomen weg of vooral jonge bomen?

Dat is wisselend. Op de taluds van de zuidelijke ringweg staan relatief jonge bomen en houtopstanden. Rondom de Papiermolenvijver staan oudere en grotere bomen die gekapt gaan worden. De houtopstanden in het Stadspark en het Sterrebos hebben vanwege hun hoge leeftijd een monumentale status. Hier worden gelukkig slechts ongeveer tien bomen verwijderd.

Welke bomen kunnen worden herplant?

De bomendeskundige heeft beoordeeld welke bomen verplant kunnen worden. Dit zijn vooral lindes rondom het voormalige parkeerterrein aan de Vondellaan en de Lübeckweg. Deze boomsoort is erg geschikt om te verplanten. De bomen zullen een aantal jaren op depot staan voordat wij ze kunnen herplanten. Deze bomen komen onder andere rondom de nieuwe Julianavijver, het Zuiderplantsoen en de tunnel aan de Helperzoom. Daardoor heeft het groen op deze locaties direct een meer volwassen uitstraling. Behalve lindes, gaan we ook iepen en platanen verplanten.

Moeten er vergunningen worden aangevraagd als er bomen gekapt worden?

Ja. Voor het kappen én verplanten van bomen met een stamdikte van minstens 20 cm op een afstand van 130 cm vanaf maaiveld is een omgevingsvergunning nodig. Vroeger was dit een kapvergunning. We hebben begin dit jaar de eerste omgevingsvergunning bij de gemeente Groningen aangevraagd. Deze aanvraag is gedaan op basis van de bomeneffectanalyse.

Kunnen er wel bomen groeien in het Zuiderplantsoen, op de deksels?

De deksels van de verdiepte ligging krijgen een grondlaag van 1 m tot 1,50 m. Zo’n grondlaag is voldoende voor eigenlijk alle boomsoorten om hier duurzaam te kunnen groeien. De beworteling van de bomen zit met name in de bovenste meter, omdat daar de meeste voeding, vocht en zuurstof zit. Ook de beworteling van de monumentale bomen in het Sterrebos is ‘slechts’ aangetroffen op een diepte van 1 m tot 1,80 m.

Wat voor soorten bomen komen er terug?

We gaan ruim 40 verschillende boomsoorten aanplanten. Dit zijn voornamelijk inheemse soorten die nu ook al voorkomen langs de zuidelijke ringweg. De es wordt minder massaal aangeplant vanwege de essentaksterfte, waar veel essen in Nederland momenteel last van hebben. De zuilvormige bomen die langs de zuidelijke ringweg komen, zijn iepen van het type Ulmus ‘Columella’. Dit type is volledig resistent tegen de iepenziekte.

Hoe groot zijn de nieuwe bomen die worden geplant?

De Ulmus ‘Columella’, die langs de ringweg komen, hebben bij aanplant al een hoogte van circa 7 meter. Dit zijn bij aanplant al redelijk forse bomen. De andere bomen hebben meer ‘standaard’ handelsmaten, maar zijn over het algemeen niet kleiner dan 5 meter. De circa 150 bomen die verplant worden, zijn bomen van circa 12 m.

Kunnen de nieuwe bomen wel goed groeien zo vlak langs de weg?

We zorgen voor omstandigheden waarin de bomen goed en duurzaam kunnen groeien. De bomen langs de ringweg krijgen voldoende groeiruimte met goede groeiomstandigheden om te wortelen.

Moeten er voor de tijdelijke wegen extra bomen worden gekapt?

Nee. De bomen die voor de aanleg van de tijdelijke wegen moeten verdwijnen, zouden sowieso al weg moeten voor de ombouw van de ringweg.

Uw vraag?

Heeft u een vraag die hierboven nog niet is beantwoord? Stel uw vraag dan via de reacties hieronder.

In dit rapport (pdf, 4.8 MB) staan de resultaten van een groeiplaatsonderzoek in het Sterrebos (vanaf pagina 37). Combinatie Herepoort baseert zich op dit rapport bij de uitspraken over de beworteling van de bomen in het Sterrebos.