Jaap Valkema (gemeente Groningen) over de fietsroute langs de Helperzoom

Klopt het dat de fietsroute langs de Helperzoom onderdeel is van een nieuwe fietsverbinding tussen Groningen en Haren?

“Dat klopt. De fietsroute tussen Haren en Groningen is een ’Doorfietsroute’. Dat is een fietsverbinding met extra kwaliteit en comfort voor de fietser. Deze route maakt het fietsen prettiger en veiliger, zodat meer mensen sneller voor de fiets kiezen in plaats van de auto. In Haren zijn de werkzaamheden in 2017 al uitgevoerd. De gemeente Groningen startte in 2018 met de werkzaamheden voor het Groningse gedeelte. Langs de Helperzoom, vanaf Saaksumborg tot de Helper Brink, is een breed, vrijliggend fietspad aangelegd. Auto's en fietser hoeven hier niet meer dezelfde weg te delen.”

Hoe is het ontwerp voor deze fietsroute tot stand gekomen?

“De planvorming rond de Doorfietsroute Groningen-Haren is begonnen in 2016. We hebben toen een studie gedaan naar mogelijke varianten. Samen met bewoners en gebruikers heeft de gemeente gekeken naar vijf varianten. Dat waren een tracé aan de westkant van de Helperzoom (waar woningen liggen), drie tracés aan de oostkant van de Helperzoom en een tracé aan beide zijden van de Helperzoom. De varianten zijn beoordeeld op draagvlak, verkeersveiligheid, leefbaarheid, parkeren en ecologie. Op basis hiervan is gekozen voor een tracé aan de oostkant van de Helperzoom.”

“Dit voorkeurstracé had echter negatieve effecten op de ecologie. Daarom gaf de gemeenteraad in januari 2017 de opdracht om dit tracé ecologisch te verbeteren. Dit leidde tot een aangepast tracé en een aangepaste wijze van uitvoering. Zo werd er gekozen voor betonverharding, waardoor bomen en boomwortels gespaard konden worden. Ook zijn bomen en struiken aangeplant om de beslotenheid van de watergang te behouden. Verder hebben we diervriendelijke verlichting geplaatst.”

De fietsroute kruist de Helperzoomtunnel. Welke opties zijn voor deze kruising onderzocht en waarom is voor deze oplossing gekozen?

“Op deze kruising hebben we flink gestudeerd. Het gaat om een complexe situatie. We hebben verschillende mogelijkheden onderzocht. Zo is er gekeken naar een ongelijkvloerse oversteek via een fietsbrug, een fietsrotonde, en nog meer andere varianten. Deze bleken helaas niet te realiseren vanwege het ruimtebeslag, de technische uitvoerbaarheid en andere beperkingen. Het huidige ontwerp hebben we getoetst op verkeersveiligheid. Daarbij zijn veel verschillende varianten de revue gepasseerd: de fietsers voorrang geven, het autoverkeer voorrang geven, het plaatsen van verkeerslichten, enzovoorts. De huidige variant kwam na zorgvuldige afweging als meest verkeersveilige uit de bus en is daarom door de gemeenteraad verkozen. De nieuwe situatie voor fietsers is overigens nog niet helemaal gereed.”

Hoe komt de definitieve situatie eruit te zien?

“Het is uiteindelijk de bedoeling dat fietsers, komend vanuit de richting Haren, in twee ‘stappen’ de rijbanen van de Helperzoom kunnen oversteken. Daarna komen zij op een gelijkwaardige kruising met de Helper Brink. De Helper Brink is al 30 km/uur-gebied. Het deel van de Helperzoom ten noorden van de Helper Brink wordt versmald en ook dit wordt ingericht als 30 km/uur-gebied. In de toekomstige situatie kunnen fietsers komend vanuit zuidelijke richting de kruising met de Helper Brink vrijwel recht oversteken naar het noordelijke deel van de Helperzoom. Het idee is om deze doorgaande route voor fietsers duidelijk te markeren met bijvoorbeeld rode (fiets)stroken. Andere weggebruikers worden duidelijk geattendeerd op de doorgaande fietsroute. Dit noordelijke deel van de Helperzoom wordt zo ingericht dat de fietser volop de ruimte krijgt en de automobilist er zich te gast voelt. Het aandeel autoverkeer op dit deel van de Helperzoom neemt ook flink af, terwijl het aandeel fietsers er verder zal toenemen.”

Op deze website en ook bij de gemeente hebben fietsers hun zorgen geuit over de veiligheid in deze tijdelijke situatie. Wat gaat de gemeente doen om deze verkeersveiligheid te verbeteren?

“Weggebruikers worden goed gewezen op de gewijzigde situatie. Gemeente, Aanpak Ring Zuid en Combinatie Herepoort monitoren de situatie ter plaatse en houden de meldingen bij. Op het moment dat het verkeersbeeld weer enigszins ‘normaal’ wordt, bijvoorbeeld als de scholen weer beginnen, kunnen verkeersregelaars de fietsers wijzen op de nieuwe situatie. Ook blijven we in gesprek met bewoners en belangenorganisaties.”

Wanneer gaat de gemeente het noordelijke deel van de Helperzoom aanpakken?

“We gaan eerst nog een verkeerskundig onderzoek doen om te zien hoeveel verkeer er daadwerkelijk rijdt op de Helperzoom Noord nu de Helperzoomtunnel open is en de spoorwegovergang bij de Esperantokruising definitief gesloten is. Om dit te kunnen bepalen, zijn verkeerstellingen nodig. Deze verkeerstellingen willen wij uitvoeren op het moment dat het verkeersbeeld weer ‘normaal’ is. Nu is het door de maatregelen rondom het Covid19- virus relatief rustig op straat. Op basis van deze verkeerstellingen kunnen we bepalen welke maatregelen er op de Helperzoom Noord nodig zijn. Vervolgens gaan we met de omgeving en belanghebbenden in gesprek en volgt er nog besluitvorming.”

Tot slot nog iets anders. We krijgen ook meldingen van vrachtwagens in de Helperzoomtunnel, zoals vuilniswagens. Dat mag toch niet?

“De Helperzoomtunnel is inderdaad verboden voor vrachtverkeer. Bij de planvorming van de tunnel hadden wijkbewoners de zorg dat door Helpman een sluiproute voor doorgaand vrachtverkeer zou ontstaan. Daarom heeft de gemeente besloten een verbod in te stellen. De tunnel is wel te gebruiken door bussen, hulpverleningsdiensten, dus brandweer en ambulances, en door vrachtwagens met een ontheffing. Daartoe behoren bijvoorbeeld ook de vuilnisauto’s van de gemeente die afval inzamelen in de wijk. Ook voor bouwverkeer (zoals voor werkzaamheden aan het spoor, of de nieuwbouw aan de Engelse Kamp) kan een uitzondering worden gemaakt als de alternatieve routes juist meer door de wijk zouden lopen.”