ETT’er Jan Rolf ten Hove over Sterrebos: ‘Het in stand houden van de bomen staat voorop’

Jan Rolf ten Hove is opgeleid als European Tree Technician. 'Dat is een Europees gecertificeerde opleiding waarbinnen je van alles leert over bomen. Je krijgt zowel kennis van boombiologie en boomecologie, alsook van civiele techniek, dus het ontwerp en realisatie van wegen en bruggen en dergelijke. Daardoor kan ik als ETT’er optreden als integraal sparringspartner bij bouwprojecten.'

Jan Rolf is daarnaast in het bezit van het Vetcert certificaat, wat staat voor Veteran Tree Specialist, zeg maar een specialist in veteraanbomen. 'Wat een veteraanboom is, valt niet exact te definiëren, maar het gaat om een boom met een, voor zijn soort, uitzonderlijke leeftijd. Met het Vetcert-certificaat laat je zien dat je kennis hebt van onder andere de biologische processen die horen bij bomen van een dergelijke leeftijd en dat je daarnaast over kennis beschikt over het ecologische en cultuurhistorische belang van veteraanbomen. Die veteraanbomen staan trouwens ook in het Sterrebos. Langs de randen komen zomereiken voor die nog van het oorspronkelijke Sterrebos zijn en die dus zijn aangeplant rond 1765. Dat is toch fantastisch?’

Wortelzone

Als ETT’er werkt Jan Rolf binnen de gemeente Groningen bij allerlei projecten. ‘Het gaat dan vooral om projecten met graafwerkzaamheden binnen een straal van twee meter van een boomkroon. Dat is namelijk de theoretische wortelzone. Hier moet je bij de werkzaamheden dus rekening houden met de boom. Dat zijn meestal projecten gewoon in straten en lanen, maar soms dus ook in plantsoenen en parken.'

'Mijn taak zit hem vooral in de voorbereiding en advisering. Ik geef eisen en richtlijnen mee voor de uitvoering. Ter plekke is er dan een bomenwacht aanwezig, dat is een European Tree Worker, een ETW'er. Die kijkt mee met de werkzaamheden en checkt of de eisen en richtlijnen worden gevolgd. Ook kan hij of zij bijvoorbeeld een proefsleuf maken om de ondergrond extra goed te bekijken. Mocht de ETW'er vragen hebben, dan ben ik de hulplijn.’

Parel in de stad

Jan Rolf spreekt vol bewondering over het Sterrebos. ‘Dat is een parel in de stad waar nog echt oude bomen staan. Dat is zeer waardevol. Bij het project Aanpak Ring Zuid worden de twee doorsneden delen van het oude Sterrebos weer aan elkaar verbonden via een park, het Zuiderplantsoen. Dat is mooi, maar uitgangspunt hierbij is dat we hoe dan ook de bestaande bomen beschermen. Desnoods door de plannen aan te laten passen.’

'Van alle partijen zijn er zeer deskundige mensen bij betrokken.'

Sterrebospad

In het oude Sterrebos zijn nu weinig werkzaamheden, maar er wordt wel een voetpad aangelegd. Dat ‘Sterrebospad’ loopt door het nieuwe Zuiderplantsoen en langs de randen van het oude Sterrebos.

‘Voor 90 procent volgt het Sterrebospad in het Sterrebos de contouren van al bestaande voet- en fietspaden’, zegt Jan Rolf. ‘Waar al een bestaand pad was, graven de mensen van Combinatie Herepoort het cunet uit. Daarbij gaan ze ongeveer 40 cm diep. Ze halen hier de halfverharding weg en ook het puin waar daar ter versteviging onder ligt. Dit vervangen ze door een laag lavasubstraat met daarop een laag zand. Wortels kunnen hier gewoon doorheen groeien. In het midden van dit pad komen de Sterrebostegels. Dat zijn speciaal ontworpen tegels met daarop het patroon van het oorspronkelijke Sterrebos. De zijkant werken ze af met durEko-mix®, een leemachtige laag.’

Gestelwortels onaangetast

Deze werkzaamheden zijn volgens Jan Rolf niet schadelijk voor de bomen. ‘Aan de randen van het bestaande pad zijn wat humusresten ontstaan. Die graven we weg. Daarin kunnen wat haarwortels van bomen voorkomen, maar dat is echt nihil. De gestelwortels van de bomen blijven onaangetast. Dat zijn de wortels die de boom stabiel houden en de wortels die zorgen voor het transport van voedsel en water. Die gestelwortels zitten hier veel dieper dan 40 centimeter. Dat komt ook doordat het Sterrebos op de Hondsrug ligt, waar het grondwater behoorlijk diep zit. Deze situatie is anders dan bijvoorbeeld in het Stadspark. Daar zitten de gestelwortels veel minder diep omdat het grondwater daar hoger staat. Deze werkzaamheden hebben kortom geen invloed op de duurzame instandhouding van de bomen in het Sterrebos.’

Aanpassing

Op twee plekken komt het Sterrebospad op een plek waar nog geen pad lag. ‘De eerste plek is een nieuw stukje pad in het verlengde van de Sterrebosstraat. Dat wordt de toegang tot het park en het centrale fietspad voor de bewoners van de Herewegbuurt. Dat is op een plek waar in de jaren tachtig nog een weg liep.'

'De tweede uitzondering is op de hoek Hereweg - Waterloolaan. Daar hebben we vastgesteld dat er vrij veel beworteling voorkwam. Daarom kon daar het pad niet aangelegd worden zoals elders. De gemeente, Aanpak Ring Zuid en Combinatie Herepoort zijn samen ter plekke wezen kijken. Dat was een goed overleg. Ik vind dat de samenwerking op uitvoerend niveau trouwens heel prettig verloopt. Van alle partijen zijn er zeer deskundige mensen bij betrokken. We hebben nu voor deze locatie een voorstel gemaakt waarbij het pad wat wordt aangepast zodat de instandhouding van de bomen is gegarandeerd. Want dat is voor mij het allerbelangrijkste. Het Sterrebos mag niet worden aangetast, dat staat voorop.’