Ecoloog Janneke van Goethem en eco-engineer Victor Loehr: ‘Elk dier een eigen tunnel’
Wie bij de aanpak van de zuidelijke ringweg alleen denkt aan beton en asfalt, vergeet een belangrijk onderdeel: groen! Ecoloog Janneke van Goethem (namens de gemeente Groningen) en eco-engineer Victor Loehr (Rijkswaterstaat) zien erop toe dat het gebied rond de ringweg een fijne plek wordt voor mens én dier.
Dit is een geactualiseerde versie van een interview uit 2018.
Waar bouwketen, hekken en grote machines nu nog het straatbeeld bepalen, ontstaat straks een stad met volop groen: afwisselende bermen, bomen en zelfs een splinternieuw park. Prettig voor mensen – wie houdt er nu niet van groen in zijn omgeving? – én de dieren in de stad. “Dieren als egels en vleermuizen wonen graag in de stad”, legt Janneke uit. “Wij zorgen ervoor dat ze hier prettig kunnen leven.”
Naadloze aansluiting
“Rijkswaterstaat vindt het heel belangrijk aandacht te besteden aan ecologie”, vertelt Victor. De organisatie moet zich houden aan geldende wetten en regels zoals de Wet natuurbescherming, maar wil bovendien zorgvuldig omgaan met de omgeving waarin rijkswegen liggen. “Als we wegen aanleggen in het leefgebied van dieren, kan dit grote gevolgen hebben voor een populatie. We zetten ons al tientallen jaren in om die gevolgen te beperken.”
Ontwerp
Verschillende onderzoeken, gedaan door zowel de gemeente Groningen als Rijkwaterstaat, lieten zien welke dieren er in welke delen van de stad zitten. Janneke: “In het gemeentelijk beleid is bovendien bepaald welke dieren in de verschillende gebieden zouden kúnnen leven en hoe we ervoor kunnen zorgen dat deze dieren het gebied kunnen bereiken.” Op basis daarvan werd bepaald welke ecologische maatregelen er binnen Aanpak Ring Zuid zouden worden genomen. “De maatregelen zijn gebaseerd op drie uitgangspunten. Allereerst behouden we zo veel mogelijk wat er al is. Ten tweede houden we bij de inrichting van nieuwe gebieden rekening met ecologie, zoals bij de inrichting van het nieuwe Zuiderplantsoen. Tot slot creëren we faunapassages onder de ringweg en sommige gemeentelijke wegen door om leefgebieden met elkaar te verbinden. En omdat de verspreiding van de dieren zich ook tijdens het project ontwikkelt houden we een vinger aan de pols en passen zo nodig onze ontwerpen aan. Zo is er in 2020 nog een nieuwe vliegroute van vleermuizen gevonden onder de A28 bij de Van Iddekingeweg, waar we nu rekening mee houden.”
Kikkertunnel
De weg krijgt wel zestig passages voor dieren, vertelt Janneke. “Verschillende diersoorten hebben verschillende behoeftes. Zo krijgen de amfibieën bijvoorbeeld tunneltjes onder de weg door met lichtsleuven aan de bovenkant of een loopstrook met schuilmogelijkheden onder of over een viaduct. Voor eekhoorns maken we boombruggen, die meestal bestaan uit bomen aan beide kanten van de weg. De bomen worden zo dicht bij elkaar geplant dat eekhoorns van de ene boom naar de andere kunnen springen. En we houden rekening met de vliegroutes van vleermuizen: de fietstunnel van de Papiermolentunnel krijgt verlichting die prettig is voor mensen én waarvan vleermuizen geen last ondervinden.”
Veilig van de weg af
Bovendien wordt de ringweg afgeschermd, zodat het voor dieren vrijwel onmogelijk wordt om op de weg te komen. “Besluit een dapper dier toch de weg over te steken, dan zijn er terugkeervoorzieningen. Die leiden het dier veilig uit de wegberm”, weet Janneke. Victor vult aan: “Dat bespaart niet alleen dierenlevens, maar is ook fijn voor de automobilist: niemand wil een dier aanrijden. Bovendien kan een dier op de weg gevaarlijke situaties opleveren. Dat willen we te allen tijde voorkomen.”
Faunapassages
Op dit moment (juni 2021) zijn al enkele faunapassages gereed. Over de noord- en zuidzijde van de Helperzoomtunnel zijn loopstroken aangelegd voor muizen, marters, egels en amfibieën. Ook bij het transferium in Hoogkerk is een loopstrook gemaakt onder de A7/N7 door, voor dezelfde diergroepen. Helemaal aan de andere kant van de stad, bij bedrijventerrein Driebond, is een ecoduiker aangelegd bij de Kieler Bocht. Deze duiker verbindt beide zijden van de slootoevers, die door de aanleg van de op- en afrit doorsneden zijn. Verder is het bestaande faunatunneltje in de Duinkerkenstraat bij de bushalte verlengd en weer in gebruik genomen.
Bereikbaar voor mens en dier
Hoewel Victor en Janneke zelf niet op de bouwplaats staan om tunnels aan te leggen of bomen te planten, zijn de twee dagelijks betrokken bij de uitvoering van Aanpak Ring Zuid. “We zorgen ervoor dat alle plannen juist worden uitgevoerd en geven waar nodig advies.” Of ze uitkijken naar het eindresultaat? ”Vanuit de gemeente kijken we of faunavoorzieningen en groen die straks naar de gemeente worden overgedragen ook goed te beheren zijn. En natuurlijk of ze aan de ecologische doelen voldoen”, geeft Janneke aan. Victor vult aan: “Tijdens de bouwperiode verdwijnt er veel groen, maar straks komt er méér voor terug. Denk aan het Zuiderplantsoen, dat veel nieuwe vierkante meters groen oplevert. Het wordt zo ingericht, dat het prettig is voor verschillende diersoorten. En voor mensen natuurlijk. Want dat is ons doel: een bereikbaar Groningen voor mens én dier.”
Lees ook:
In het weekend van vrijdag 6 december tot maandagochtend 9 december werken we aan beide kanten van de N7 aan de oostzijde van de stad, tussen knooppunt Euvelgunne en Westerbroek. We pakken de laatste restpunten aan en voeren betonreparaties uit.
Na de aanleg van de zuidelijke ringweg eind jaren ’60 raakte de H.L. Wichersstraat geïsoleerd van de rest van de wijk de Oosterpoort. De 400 bewoners van deze straat dienden een verzoekschrift bij het college van B&W in voor een onderdoorgang in het Meeuwerderbaanviaduct.
Onze fotograaf Raymond Bos is op pad geweest en heeft foto's gemaakt van de werkzaamheden bij de Hereweg en de Máximaweg. De planning is dat de Hereweg en de Máximaweg op 20 december opengaan.