Ecoloog Janneke van Goethem en eco-engineer Victor Loehr: ‘Elk dier een eigen tunnel’

Waar bouwketen, hekken en grote machines nu nog het straatbeeld bepalen, ontstaat straks een stad met volop groen: afwisselende bermen, bomen en zelfs een splinternieuw park. Prettig voor mensen – wie houdt er nu niet van groen in zijn omgeving? – én de dieren in de stad. “Dieren als egels en vleermuizen wonen graag in de stad”, legt Janneke uit. “Wij zorgen ervoor dat ze hier prettig kunnen leven.”

Naadloze aansluiting

“Rijkswaterstaat vindt het heel belangrijk aandacht te besteden aan ecologie”, vertelt Victor. De organisatie moet zich houden aan geldende wetten en regels zoals de Wet natuurbescherming, maar wil bovendien zorgvuldig omgaan met de omgeving waarin rijkswegen liggen. “Als we wegen aanleggen in het leefgebied van dieren, kan dit grote gevolgen hebben voor een populatie. We zetten ons al tientallen jaren in om die gevolgen te beperken.” Rijkswaterstaat vatte die jarenlange kennis en expertise samen in de ‘Leidraad Faunavoorzieningen bij Infrastructuur’ en gebruikt deze in tal van haar projecten. Ook in Groningen werd de Leidraad toegepast. “Daarnaast houden we ons natuurlijk aan de regels van de gemeente Groningen op het gebied van ecologie.”

Ontwerp

Verschillende onderzoeken, gedaan door zowel de gemeente Groningen als Rijkwaterstaat, lieten zien welke dieren er in welke delen van de stad zitten. Janneke: “In het gemeentelijk beleid is bovendien bepaald welke dieren in de verschillende gebieden zouden kúnnen leven en hoe we ervoor kunnen zorgen dat deze dieren het gebied kunnen bereiken.” Op basis daarvan werd bepaald welke ecologische maatregelen er binnen Aanpak Ring Zuid zouden worden genomen. “De maatregelen zijn gebaseerd op drie uitgangspunten. Allereerst behouden we zo veel mogelijk wat er al is. Ten tweede houden we bij de inrichting van nieuwe gebieden rekening met ecologie, zoals bij de inrichting van het nieuwe Zuiderplantsoen. Tot slot creëren we faunapassages onder de ringweg en sommige gemeentelijke wegen door om leefgebieden met elkaar te verbinden.”

Kikkertunnel

De weg krijgt wel zestig van deze passages, vertelt Janneke. “Verschillende diersoorten hebben verschillende behoeftes. Zo krijgen de amfibieën tunneltjes van 50 bij 50 centimeter met lichtsleuven aan de bovenkant. Voor eekhoorns maken we boombruggen, die bestaan uit bomen aan beide kanten van de weg. De bomen worden zo dicht bij elkaar geplant dat eekhoorns van de ene boom naar de andere kunnen springen. Ook houden we rekening met de vliegroutes van vleermuizen: de fietstunnel van de Papiermolentunnel krijgt verlichting die prettig is voor mensen én waarvan vleermuizen geen last ondervinden.”

‘Het wordt voor dieren vrijwel onmogelijk om op de ringweg te komen’

Janneke van Goethem (Ecoloog)

Veilig van de weg af

Bovendien wordt de ringweg afgeschermd, zodat het voor dieren vrijwel onmogelijk wordt om op de weg te komen. “Besluit een dapper dier toch de weg over te steken, dan zijn er terugkeervoorzieningen. Die leiden het dier veilig uit de wegberm”, weet Janneke. Victor vult aan: “Dat bespaart niet alleen dierenlevens, maar is ook fijn voor de automobilist: niemand wil een dier aanrijden. Bovendien kan een dier op de weg gevaarlijke situaties opleveren. Dat willen we te allen tijde voorkomen.”

Bereikbaar voor mens en dier

Hoewel Victor en Janneke zelf niet op de bouwplaats staan om tunnels aan te leggen of bomen te planten, zijn de twee dagelijks betrokken bij de uitvoering van Aanpak Ring Zuid. “We zorgen ervoor dat alle plannen juist worden uitgevoerd en geven waar nodig advies.” Of ze uitkijken naar het eindresultaat? “Absoluut”, knikt Janneke meteen. Victor vult aan: “Tijdens de bouwperiode verdwijnt er veel groen, maar straks komt er méér voor terug. Denk aan het Zuiderplantsoen, dat veel nieuwe vierkante meters groen oplevert. Het wordt zo ingericht, dat het prettig is voor verschillende diersoorten. En voor mensen natuurlijk. Want dat is ons doel: een bereikbaar Groningen voor mens én dier.”