De bouwkuip aanleggen voor de verdiepte ligging? Hoe dan?

Voor de bouw van de verdiepte ligging worden twee bouwmethodes gebruikt om een droge bouwkuip te maken. In het westelijke deel van de bouwkuip wordt bemaling gebruikt. In het oostelijke deel van de bouwkuip passen we onderwaterbeton toe.

Risico’s

Aanpak Ring Zuid heeft samen met Combinatie Herepoort en het waterschap Hunze & Aa’s onderzocht hoe de risico’s van de aanleg beheerst kunnen worden. Ook is hierover een advies gevraagd aan Deltares, een onafhankelijk instituut voor toegepast onderzoek op het gebied van water en ondergrond. Er is bijvoorbeeld gekeken naar de effecten van de aanleg van de verdiepte ligging op de grondwaterstand. Een van de risico’s is dat de grondwaterstand verandert. Dit zou dan effect kunnen hebben op het groen in de omgeving of het kan leiden tot het verzakken van panden. Dat is niet acceptabel. De aanleg van de verdiepte ligging moet veilig en beheerst gebeuren. Aanpak Ring Zuid en haar adviseurs onderschrijven de opdeling in bouwmethodes (bemaling/onderwaterbeton).

Ontgraven

Over het gehele tracé moeten eerst de damwandplanken worden ingetrild: de noordwand, zuidwand en tussenwanden. Deze tussenwanden die dwars op de noord- en zuidwand staan, verdelen de bouwkuip in kleinere delen. Als de damwandplanken zijn ingetrild, kunnen we gaan graven. Eerst graven we de eerste laag grond af. Zo kunnen we de eerste rij van ankers aanbrengen door de damwand. Deze houden de damwanden tijdens het verdere ontgraven op hun plek. Vervolgens kunnen we veilig verder graven. Aan de noordzijde wordt ook een tweede rij ankers aangebracht. Vervolgens gaan we de bouwkuip verder uitgraven. Ongeveer halverwege de diepte van de bouwkuip gaan we een tijdelijk stempelraam aanbrengen. Dit stempelraam bestaat uit stalen buizen die tussen de noord- en zuidwand van de verdiepte ligging geplaatst worden zodat deze niet naar binnen bewegen bij het leeggraven van de kuip. Deze houdt de damwanden op hun plek totdat de aangelegde betonvloer sterk genoeg is om dit over te nemen.

Methode 1: Bemaling

In het westelijke deel (vanaf openluchtzwembad De Papiermolen tot aan het spoor) maken we de bouwkuip droog met bemaling. Dit houdt in dat we grondwater binnen de bouwkuip voor een deel wegpompen, waarna we het zand in de bouwkuip afgraven. In dit deel van de bouwkuip bestaat de bodem onder andere uit een dichte laag keileem die slecht water doorlaat. Het bemalen van de bouwkuip heeft vanwege deze dichte laag nagenoeg geen invloed op de grondwaterstand buiten de bouwkuip. Om de bouwkuip waarin de verdiepte ligging wordt gebouwd droog te maken, kan hier veilig water worden weggepompt. De grondwaterstanden in de omgeving worden continu gemonitord. Mocht onverhoopt blijken dat de grondwaterstand buiten de bouwkuip te veel verandert, dan treffen we maatregelen. Een mogelijkheid is om het onttrokken water weer terug te pompen en daarmee de grondwaterstand op peil te houden.

Pompproef

Begin 2020 is aan de westzijde ter hoogte van het Sterrebos een pompproef uitgevoerd om het effect van de bemaling op de omgeving en het Sterrebos te toetsen. Vernatting of verdroging van het Sterrebos en omgeving moet worden voorkomen. Uit de pompproef blijkt dat het Sterrebos en omgeving geen nadelige effecten ondervinden van de gekozen bouwmethode. Ook is gebleken dat het terugpompen van grondwater een geschikte beheersmaatregel is.

Methode 2: Onderwaterbeton

In het oostelijke deel van de verdiepte ligging (vanaf het spoor tot aan het Oude Winschoterdiep) brengen we in de bouwkuip een onderwaterbetonvloer aan. Dit is een ‘natte’ bouwmethode waarbij we een laag beton onder water aanbrengen op de bodem van de bouwkuip. De betonlaag gaat werken als een afsluitende laag tijdens het bouwen van de verdiepte ligging. Na het uitharden van de onderwaterbetonvloer kunnen we het water door middel van een pomp wegpompen. Deze methode is nodig omdat op deze plek in de grond de keileemlaag niet dicht en diep genoeg is. Hierdoor zal bij grootschalig bemalen van de bouwkuip de grondwaterstand in de omgeving te veel veranderen. Door hier onderwaterbeton toe te passen, voorkomen we problemen met verdroging of vernatting met bijbehorende risico’s.

Foto: Raymond Bos