TOEN: Het Verkeerscirculatieplan
Wie over verkeer en Groningen praat, komt al snel uit op het Verkeerscirculatieplan. In september 1977 werd dit veelbesproken plan ingevoerd voor de binnenstad van Groningen. Het leidde tot een hoop commotie bij de inwoners en de bezoekers van de stad. Inmiddels zijn de Stadjers eraan gewend dat de binnenstad autoluw is. Veel steden hebben het voorbeeld van Groningen gevolgd.
Het Verkeerscirculatieplan was een idee van Max van den Berg en Jacques Wallage, destijds wethouders van Groningen. Om de binnenstad van Groningen aantrekkelijk te houden, moest het autoverkeer verminderen. Tot die tijd was het gebruikelijk om bij autoritjes door de stad – of het nu van noord naar zuid was of van oost naar west – via de Grote Markt te rijden. Dat verkeer dwars door het centrum liep steeds meer uit de hand en het ging ten koste van de voetgangers en fietsers. Het gemeentebestuur besloot daarom om doorgaand autoverkeer door de binnenstad te weren. Daarvoor werd de binnenstad opgeknipt in vier sectoren, die bereikbaar waren via de Diepenring. Met de auto kon je niet direct van de ene in de andere sector komen. Wie dus bijvoorbeeld van de Oosterstraat (sector Oost) naar de Oude Boteringestraat (sector Noord) wilde, moest omrijden via de Sint Jansstraat en de Diepenring.
Gekrakeel
Dat de invoering van het plan zo veel gekrakeel opleverde, had enkele oorzaken. Ten eerste was het plan vrijwel zonder inspraak tot stand gekomen. Vooral ondernemers in de binnenstad voelden zich overvallen door het plan van de ‘linkse wethouders’ Van den Berg en Wallage.
Ten tweede werd besloten het plan in één nacht in te voeren. In de nacht van 18 op 19 september 1977 werden in de binnenstad maar liefst 1300 verkeersmaatregelen genomen, zoals het instellen van eenrichtingsverkeer en het opwerpen van blokkades. Daardoor reden veel automobilisten zich in de eerste tijd vast op de compleet gewijzigde verkeerssituatie. Het Nieuwsblad van het Noorden schreef op 19 september 1977 over automobilisten op de Grote Markt ‘die er maar moeilijk aan konden wennen, dat het niet meer mogelijk is het hele plein rond te rijden’.
Ten derde was het autoluw maken van de binnenstad in Nederland een volslagen nieuw idee. Tot dan toe was het logisch dat je met de auto altijd de kortste route nam. Veel automobilisten bleven hardnekkig proberen met de auto tot in hartje stad te komen.
En ten vierde was het plan op papier ingewikkeld en onlogisch, met al het eenrichtingsverkeer. Het geklaag over het Verkeerscirculatieplan werd een favoriet tijdverdrijf op verjaardagsfeestjes. De in Groningen wereldberoemde straatartiesten Pé Daalemmer en Rooie Rinus verwerkten het gemopper in hun klassieker Carnaval in ’t Noorden.
Aantrekkelijker
Het zo veelbesproken Verkeerscirculatieplan is in de loop van de jaren eigenlijk amper aangepast. Dankzij het weren van het doorgaand autoverkeer is de binnenstad van Groningen veel aantrekkelijker geworden voor voetgangers. In plaats van de auto is nu de fiets het belangrijkste vervoersmiddel in de stad. De winkeliers zagen na een aantal jaren dat de klandizie weer terugkwam op het oude niveau. Andere steden in binnen- en buitenland hebben met belangstelling gekeken naar het Groningse model en dit overgenomen, soms tientallen jaren later. In bijna alle steden is het inmiddels vanzelfsprekend geworden dat doorgaand verkeer niet via de binnenstad rijdt. Met het Verkeerscirculatieplan was Groningen zijn tijd ver vooruit.
Bronnen
De verhalen van Groningen: Groninger IJkpunt 39: Verkeers- circulatieplan
Wikipedia: Verkeerscirculatieplan Groningen
Dagblad van het Noorden ‘Video: Berucht Verkeerscirculatieplan heeft nu overal fans’ (15 september 2017)
Nieuwsblad van het Noorden Studenten vieren feest bij invoering verkeersplan (19 september 1977)
RTV Noord Het Verkeerscirculatieplan is jarig. ‘Het is soms niet uit te leggen’ (19 september 2017)
Pé Daalemmer en Rooie Rinus: Carnaval in ’t Noorden
Foto’s: Beeldbank Groningen (collectie Groninger Archieven)
Lees ook:
Komend weekend is de A7 dicht voor het verkeer de stad uit richting Hoogkerk/Drachten vanwege werkzaamheden aan het viaduct van de busbaan. Daarnaast planten we groen aan ter hoogte van de Brailleweg. Daarom zijn ook de opritten vanaf de Brailleweg afgesloten.
De herstelwerkzaamheden aan het spoor tussen station Groningen en Groningen Europapark zijn woensdagavond gedeeltelijk stilgelegd vanwege tegenslagen. Gevolg is dat de treinen donderdag nog niet naar het hoofdstation van Groningen kunnen rijden. Donderdagochtend vanaf 7.00 uur kunnen de treinen wel weer rijden tot Groningen Europapark.
“Mei 2025 is het zover. Dan planten we het állerlaatste boompje, midden op een plein in het Zuiderplantsoen: voor mij is dat nu al de parel van de stad,” vertelt Johan van Melsen enthousiast. Hij is verantwoordelijk voor al het groen rondom de nieuwe ringweg.