20250122_Sterrebos_Header

TOEN - Aanleg Sterrebos

Wasila23 januari 2025Zuiderplantsoen


Het Sterrebos is het oudste bos en recreatieve park van Groningen. Het ligt ten zuiden van de stad aan de Hereweg. Het Sterrebos is een geliefde plek voor een mooie wandeling. In het Sterrebos zijn ook kunstwerken te vinden en een muziekkoepel waar kleinschalige concerten worden gegeven. Een ander bekend fenomeen in het Sterrebos is het theekoepeltje uit 1818. Hoe is dit Groningse bos ontstaan en hoe is het door de jaren heen veranderd?

Ontstaan

In 1765 werd het Sterrebos aangelegd als park om in te wandelen. Het park lag toen tussen de stadsmuren van Groningen en de Helperlinie, ten oosten van de Hereweg. De Helperlinie was een verdedigingslinie die in de 17e eeuw werd gegraven. De stadshovenier Jan Godfried Becker ontwierp het bos symmetrisch met acht rechte lanen. Deze lanen vormden samen een ster, waar het bos ook naar vernoemd is. Vanuit het midden van de ster had je richting het noorden uitzicht op de Martinitoren. Een sterrebos is niet iets wat alleen in Groningen voor komt, maar het was een populair concept in de 18e eeuw. Een sterrebos is ideaal voor het jagen, omdat je als jager vanuit het midden van de ster je prooi goed kon zien.

20250122_Sterrebos_1887
Plattegrond Sterrebos uit 1787 met de rechte lanen. Onderin de afbeelding zie je de Helperlinie. Afbeelding: S.G. Eckeringa uit de collectie van Groninger Archieven.

Herinrichting

Meer dan honderd jaar na de aanleg van het Sterrebos, kocht de stad Groningen een stuk grond waar de Helperlinie was weggehaald. De bedoeling was om het Sterrebos uit te breiden met dit stuk grond. In 1883 werd het Sterrebos in Groningen opnieuw ingericht en het werd vergroot. De landschapsarchitect Louis Paul Zocher uit Haarlem maakte een ontwerp in de Engelse landschapstijl. De rechte lanen in stervorm werden vervangen door slingerende paden en er kwamen heuvels. Aan de zuidzijde van het bos werd het water dat bij de Helperlinie hoorde, omgevormd tot een vijver met een slingerende vorm.

20250122_Plattegrond_Sterrebos_1900
Rechts op de kaart zie je het Sterrebos (1895-1905). Hier zijn de slingerende paden goed te zien. Afbeelding: Groninger Archieven.

Gescheiden door ringweg

Begin jaren ’60 van de 20e eeuw ontstonden de eerst plannen voor de aanleg van de A7 Drachten-Hoogezand en de A28 Assen-Groningen. De weg werd in 1968 geopend en liep dwars door het Sterrebos heen. Sindsdien was het Sterrebos in Groningen in tweeën gesplitst met een klein stuk ten noorden van de zuidelijke ringweg en het grootste stuk lag toen ten zuiden van de ringweg.

20250122_Sterrebos gesplits_luchtfoto
Hier zie je goed dat het Sterrebos in twee stukken is gescheiden. Deze foto is vanuit het zuiden genomen in februari 2020. Foto: Rijkswaterstaat.

Hereniging

Nu ligt de ringweg verdiept met daar bovenop drie ‘deksels’. Door de deksels kunnen we het deel ten zuiden van de ringweg beter in verbinding brengen met het gedeelte ten noorden van de ringweg. Dit betekent ook dat we de twee gescheiden stukken Sterrebos weer met elkaar verbinden. Dit doen we door de aanleg van het Zuiderplantsoen tussen de stukken Sterrebos in. Op de afbeelding hieronder zie je de lagen van het Zuiderplantsoen schematisch weergegeven. Ook zie je hoe het Sterrebos door de jaren is ontwikkeld.

thumbnail_Lagen Zuiderplantsoen
Op deze afbeelding zie je de lagen van het zuiderplantsoen door de jaren heen.
20250122_Sterrebos_Zuiderplantsoen_Impressie
Dit is een impressie van het Zuiderplantsoen. Aan de rechterkant op de plattegrond is het Sterrebos te zien met daartussen het Zuiderplantsoen. Afbeelding: wUrck.

Bron headerafbeelding: Groninger Archieven






Lees ook: