Veiligheid voorop in verdiepte ligging

Tussen het Julianaplein en de Europaweg hebben we de zuidelijke ringweg verdiept aangelegd. Over een afstand van ruim een kilometer ligt de ringweg op een meter of acht diep. De ringweg gaat onder de Hereweg, onder het spoor en onder het Oude Winschoterdiep door. Deze verdiepte weg is niet volledig overdekt, maar bestaat uit een aaneenschakeling van drie viaducten, met daartussenin twee open delen. Bovenop de nieuwe ringweg gaan we nog het Zuiderplantsoen aanleggen.

Snelheid

Bij het ontwerp van de zuidelijke ringweg hebben we eerst bepaald wat een veilige rijsnelheid is. De zuidelijke ringweg (N7) is onderdeel van de A7, de snelweg van Zaandam tot Bad Nieuweschans. De N7 heeft daarmee de status van een autoweg. Op een autoweg geldt normaalgesproken een maximumsnelheid van 100 km/uur.

De zuidelijke ringweg is echter niet een gewone autoweg. De ringweg heeft een stedelijk karakter door de aanwezigheid van woonwijken, scholen, bedrijfsgebouwen, bruggen, knooppunten, een verdiepte ligging en viaducten. Dat vraagt van de weggebruiker extra aandacht. Daarom is besloten voor de zuidelijke ringweg een uitzondering te maken op de maximale snelheid. De snelheid wordt niet 100 km/uur, maar 80 km/uur. Dat is nog wel iets hoger dan in het verleden, want de snelheid was 70 km/uur. Deze snelheid komt op rijkswegen vrijwel niet meer voor. Voor de eenduidigheid is voor 80 km/uur gekozen.

Wegontwerp

Bij het wegontwerp was veiligheid een van de belangrijkste uitgangspunten. Door de stedelijke omgeving was de ruimte voor de nieuwe zuidelijke ringweg beperkt. De vernieuwde ringweg bestaat ter hoogte van de verdiepte ligging in beide richtingen uit vier rijstroken. Deze stroken hebben een breedte van 3,10 meter. Dat is een gangbare breedte voor wegen met een snelheid van 80 km/uur. Het is wel smaller dan de gemiddelde rijstrookbreedte op een snelweg, die 3,50 meter is. In de verdiepte ligging is geen vluchtstrook.

Ongevalskans

Voor de start van het project Aanpak Ring Zuid kwamen er op de zuidelijke ringweg relatief veel ongevallen voor. De kans op een ongeval met ernstige slachtoffers was twee à drie keer zo groot als de ongevalskans op een gemiddeld stukje autoweg. Dit kwam voornamelijk door het weggedeelte tussen het Vrijheidsplein en de Hereweg, waar relatief veel ongevallen plaatsvonden. Door de aanpassingen in dit project neemt de kans op ernstige ongevallen af. Dit komt vooral doordat het Julianaplein en het Vrijheidsplein ongelijkvloers zijn geworden. Daardoor is er op de ringweg geen kruisend verkeer meer.

Veiligheidsplan

De verdiepte ligging is een bijzonder stukje weg, waarvan er in Nederland niet veel zijn. Dat betekent dat er ook geen standaard veiligheidseisen voor zijn. Voor de verdiepte ligging hebben we een veiligheidsplan opgesteld, in nauwe samenwerking met de politie, de brandweer en de ambulancezorg. Het plan bevat een mix aan veiligheidsmaatregelen.

Zo is besloten in de verdiepte ligging een veiligheidssysteem aan te leggen. Het veiligheidssysteem bestaat uit detectielussen in de weg, camera’s en matrixborden boven de weg. Dit veiligheidssysteem wordt 24 uur per dag bediend en bewaakt door een wegverkeersleider in de verkeerscentrale voor Noord- en Oost-Nederland in Wolfheze. Deze wegverkeersleider kan direct ingrijpen bij pech, een ongeval of een calamiteit.

De detectielussen meten de snelheid van het verkeer. Als de gemeten snelheid van een voertuig lager is dan de normale snelheid, dan krijgt de wegverkeersleider in Wolfheze direct een melding op zijn scherm. Vervolgens kan hij of zij met behulp van camera’s vaststellen wat er aan de hand is. Als het nodig is, kan de centrale met één druk op de knop direct een of meerdere rijstroken afsluiten via een rood kruis op de matrixborden. Zo wordt het incident veiliggesteld en voorkomen we dat een calamiteit escaleert. Bij ernstige ongevallen kan de gehele verdiepte ligging worden afgesloten met slagbomen. Via de matrixborden wordt het verkeer gewaarschuwd dat de slagbomen omlaag zijn, net als bij een brug.

Vluchtwegen

Bij brand of een incident met gevaarlijke stoffen wordt de verdiepte ligging voor beide rijrichtingen afgesloten door middel van verkeerslichten en afsluitbomen. Zodra deze dicht zijn, moet iedereen die is gestrand, via de aangegeven vluchtroute de verdiepte ligging uit. Dat kan via de vluchtdeuren in de buitenwand en de middenwand of via de in- en uitrit.

Dankzij het ontwerp is de verdiepte ligging goed toegankelijk voor hulpdiensten. Signaalversterkers zorgen ervoor dat ook onder de deksels de hulpdiensten goed met elkaar kunnen communiceren via het C2000-systeem.

Is er brand, dan kan de brandweer snel beginnen met blussen. In de wanden van de verdiepte ligging zit een brandblusvoorziening. De brandweerlieden kunnen hun slangen hierop aansluiten en beschikken dan over een enorme hoeveelheid bluswater, afkomstig uit het Oude Winschoterdiep.

Overigens is de betonconstructie van de verdiepte ligging goed tegen brand bestand. Beton brandt niet en biedt een effectief schild tegen vuur. Dat maakt het blussen van een brand in de verdiepte ligging eenvoudiger. Wel kan beton bij extreme hitte beschadigd raken. Door het toepassen van ‘brandwerend’ beton is er ruim voldoende tijd om de verdiepte ligging te verlaten voordat de betonconstructie wordt aangetast.

Gevaarlijke stoffen

De zuidelijke ringweg van Groningen is een route waarop het vervoer van gevaarlijke stoffen, zoals chemicaliën en vuurwerk, is toegestaan. Het ontwerp voor de ringweg is getoetst op de kans op ongevallen. Daaruit blijkt dat de kans dat een omwonende van de ringweg overlijdt door een ongeval met gevaarlijke stoffen zeer klein is en niet slechter wordt dan in de oude situatie. De kans op een ramp met meerdere dodelijke slachtoffers is ook zeer klein en neemt in de nieuwe situatie af. Dat komt vooral doordat de gelijkvloerse kruising bij het Julianaplein wordt vervangen door een ongelijkvloerse kruising.

Andere veiligheidsvoorzieningen

De verdiepte ligging kent meer voorzieningen om de veiligheid te borgen. Bij hevige regen komt de verdiepte ligging niet onder water te staan. Regenwater loopt via goten en kolken naar een grote waterkelder onder de weg. Dit water wordt daarna verpompt naar het Oude Winschoterdiep.

Daarnaast is er dynamische verlichting geplaatst. Die zorgt ervoor dat de verlichting in de verdiepte ligging zich automatisch aanpast aan de weersomstandigheden in de open delen. Zo heeft de automobilist minder last van het licht bij de afwisseling van de open en dichte delen.

Rondom de openingen in de verdiepte ligging brengen we voorzieningen aan die de kans verkleinen dat objecten op de weg terecht kunnen komen.

Oefenen

De verdiepte ligging is vrijwel klaar, maar hij is nog niet open voor verkeer. De afgelopen weken zijn gebruikt om alle systemen uitgebreid te testen. Daarbij gaan we na of het veiligheidssysteem aan de gestelde eisen voldoet. Ook houden hulpdiensten, zoals ambulances en brandweer, grote oefeningen. Daarmee gaan ze hun eigen procedures in de praktijk testen. De brandweer kan bij de oefeningen gebruikmaken van de extra voorzieningen die in de verdiepte ligging voorhanden zijn, zoals de brandblusvoorziening.

Wat doe je bij autopech?

Heb je autopech en val je met je auto stil in de verdiepte ligging? Probeer in dat geval de auto te parkeren in de pechhaven, halverwege de verdiepte ligging. Dat is het beste voor je eigen veiligheid en voor de doorstroming van het verkeer. De wegverkeersleider ziet op de camera’s wat er gebeurt en stuurt een weginspecteur naar je toe. Niet zelf sleutelen aan de auto, maar wachten op hulp is het advies.

Open

De verdiepte ligging gaat op zondag 1 september 2024 om 20.00 uur open voor verkeer. Daarmee krijgt Groningen er een veilig stukje ringweg bij.