20221101 Hunze-buiten-04

Vijf pijpen terug in de stad

John3 november 2022Oost


Onder het nieuwe viaduct over de Europaweg, aan de westzijde, is een afbeelding geplaatst die bij veel Stadjers een warme herinnering zal oproepen. Het gaat om een aangezicht van de stad Groningen van eind vorige eeuw, met een centrale plek voor de vijf pijpen van de Hunzecentrale.

Toen in 1998 de vijf pijpen van de Hunzecentrale werden neergehaald, werd dat rechtstreeks uitgezonden op TV Noord. Het tekent hoe belangrijk deze ranke schoorstenen voor de inwoners van de stad waren. Wie Groningen naderde vanuit het oosten of het zuiden, zag de kenmerkende vijf pijpen vaak al eerder dan de Martinitoren.

De Hunzecentrale is een van de onderwerpen die we onder de nieuwe viaducten van de zuidelijke ringweg afbeelden. Aan de andere zijde van het viaduct over de Europaweg is een foto zichtbaar van spelers van FC Groningen na het winnen van de KNVB Beker in 2015. Eerder al zijn twee historische afbeeldingen van de stad verschenen onder het viaduct bij de Brailleweg. De afbeeldingen vullen de hele breedte van het viaduct. Bij de Europaweg betekent dit dat ze ruim veertig meter breed zijn en zo´n vijf meter hoog. De afbeeldingen bestaan uit betonnen panelen met daarop donkere strepen. Je moet enigszins op afstand staan om te zien wat de strepen voorstellen.

2022111 afbeelding graphic concrete Hunzecentrale
De afbeelding van de Hunzecentrale onder het viaduct.

Hunzecentrale

De Hunzecentrale was een elektriciteitscentrale die een groot deel van de stad van stroom voorzag. Hij werd gebouwd begin jaren zestig. De centrale bestond uit vijf opwekkingseenheden en vijf schoorstenen die maar liefst 121 meter hoog waren. Ter vergelijking: de Martinitoren is 97 meter hoog. Aanvankelijk werd de Hunzecentrale op steenkool gestookt, maar in de jaren zeventig werd de centrale verbouwd tot de eerste gasgestookte elektriciteitscentrale van Nederland.

1785_23712 hunzecentrale 1980 bron Beeldbank Groninger Archieven
De Hunzecentrale met de vijf schoorstenen, omstreeks 1980. Op de achtergrond de Europaweg en een deel van de skivijver. Foto: Bureau Voorlichting gemeente Groningen, collectie Groninger Archieven.

Erg lang is de elektriciteitscentrale niet in bedrijf geweest. Door de groeiende vraag naar energie was de capaciteit van de centrale al gauw niet meer toereikend. In 1976 ging in de Eemshaven de Eemscentrale open, die veel meer stroom kon leveren. Daarom werd in 1982 één van de vijf opwekkingseenheden van de Hunzecentrale uitgeschakeld. Halverwege de jaren negentig werden ook de overige vier eenheden buiten bedrijf gesteld. Op 25 april 1998, na nog geen veertig jaar dienst, werden de vijf schoorsteenpijpen van de Hunzecentrale met behulp van springstoffen opgeblazen. Op het spektakel kwamen duizenden mensen af.

Hunze-val-02
Onder grote belangstelling gaan de pijpen van de Hunzecentrale tegen de vlakte.

Europapark

Op de plaats van de Hunzecentrale, het Europapark, verrezen na de eeuwwisseling de kantoren van Menzis en Ziggo en het stadion van FC Groningen. Ook kwamen er appartementencomplexen die met hun naam nog aan het verleden herinneren, zoals de Stoker en de Brander en later ook Hete Kolen. Sinds een aantal jaren staan er ook gezinswoningen. Vlak bij de plek waar de Hunzecentrale heeft gestaan, komt de oostelijke uitgang van de verdiepte ligging.

Gemist

Hoewel de pijpen al bijna 25 jaar verleden tijd zijn, worden ze door veel Groningers nog steeds gemist. Cabaretier Arno van der Heyden zong over de sloop een lied (tekst: Jan Veldman) dat het gevoel van veel Groningers beschreef.

't Waren net vief vingers
en as'k er langes ree
den was t net of haile Stad
'Moi!' tegen mie zee…






Lees ook: