Waarom heeft Aanpak Ring Zuid drie jaar vertraging?

De aanbesteding: planning en ontwerp op hoofdlijnen

In de jaren voorafgaand aan de aanbesteding heeft Aanpak Ring Zuid er voor gezorgd dat een aantal procedures voor het wijzigen van de zuidelijke ringweg werden doorlopen. De belangrijkste procedure was de Tracéwetprocedure, met als resultaat een Tracébesluit van de minister om de weg aan te passen. Dit Tracébesluit is de basis voor het ontwerp van de zuidelijke ringweg. Ook is het aanbestedingsdossier opgebouwd. Dit dossier bestaat uit een contract en een enorme hoeveelheid eisen waar de aannemer zich aan moet houden. Er hebben drie aannemerscombinaties meegedaan aan de aanbestedingsprocedure voor Aanpak Ring Zuid. Op basis van het Tracébesluit en het pakket eisen hebben zij een aanbestedingsontwerp en een planning gemaakt op hoofdlijnen.

Het contract: aannemer ontwerpt & bouwt

In mei 2016 is het project Aanpak Ring Zuid gegund aan Combinatie Herepoort. Het contract dat voor Aanpak Ring Zuid is afgesloten is een zogenoemd Design & Construct-contract. Dit betekent dat de aannemer moet “ontwerpen en bouwen”. Daarom moest Combinatie Herepoort eerst aan de slag om het ontwerp helemaal tot in detail uit te werken. Dit is gezien de complexiteit van het project een enorme klus. Unieke toevoeging in het contract is dat dit ‘definitieve’ ontwerp een jaar na gunning in zijn geheel ingediend moest worden. Het moest eerst helemaal getoetst en goedgekeurd worden, voordat de aannemer echt aan de slag mag. Dit ‘herijkingsmoment’ is bedoeld om de financiële balans op te kunnen maken en te besluiten of de drie extra wensen (groen Julianaplein, Esperantotunnel en volledige aansluiting Europaweg) uitgevoerd konden worden. Combinatie Herepoort kon ondertussen wel beginnen met voorbereidende werkzaamheden.

De herijking

In november 2017 was de herijking, vier maanden later dan oorspronkelijk bepaald. Op basis van een inschatting van de risico’s is besloten de drie extra wensen definitief aan het project toe te voegen. Tegelijkertijd werd duidelijk dat Combinatie Herepoort nog meer tijd nodig had om het definitieve ontwerp af te ronden. Het opleveren van het hele definitieve ontwerp binnen één jaar bleek juist door de complexiteit niet haalbaar. Vanwege de uitloop is toen aan Combinatie Herepoort gevraagd uiterlijk 1 juni 2018 een nieuwe planning in te dienen bij Aanpak Ring Zuid. Er was toen dus nog niet bekend om hoeveel vertraging het ging.

Indienen ontwerp in delen

Omdat het in november niet haalbaar bleek het hele ontwerp al aan het begin van het project op te leveren, hebben Aanpak Ring Zuid en Combinatie Herepoort na de herijking afgesproken dat het ontwerp in delen wordt ingediend. Dit is een gebruikelijke werkwijze bij dit soort projecten. Het ontwerpen gebeurt in twee delen: eerst het ontwerp van wat er wordt gebouwd. Dit is het definitief ontwerp. Dit wordt vervolgens gedetailleerd tot een uitvoeringsontwerp. Daarbij moest Combinatie Herepoort wel van tevoren documenten aanleveren waar in staat beschreven hoe alle deelontwerpen en technische installaties goed op elkaar aan sluiten.

Nieuwe planning met vertraging

Combinatie Herepoort leverde voor 1 juni een nieuwe planning in. Hieruit bleek een vertraging van maar liefst drie jaar. De belangrijkste oorzaken zitten hem in de complexiteit van het project en het vinden van geschikt personeel.

Complexiteit
De ombouw van de zuidelijke ringweg is een complex project, dwars door een dichtbevolkte stad. Vanzelfsprekend was dit van te voren bekend, maar toch heeft dit veel meer van de aannemer gevraagd dan verwacht:

• Vaak zijn er tegenstrijdige belangen, bijvoorbeeld op het gebied van bereikbaarheid, leefbaarheid en natuurbescherming. De gesprekken hierover vergen veel tijd.
• Dat geldt ook voor de noodzakelijke onderzoeken, het uitwerken van het ontwerp en de aandacht voor een veilige uitvoering.
• Als er sprake is van wijzigingen moet er afgestemd worden met heel veel partijen. Ook heeft één wijziging effect op heel veel andere onderdelen van het plan. Dit kan een kettingreactie in tijd tot gevolg hebben. Als één onderdeel pas later uitgevoerd kan worden, kan dit ervoor zorgen dat andere onderdelen daarop moeten wachten. Als dit bijvoorbeeld net een onderdeel is dat alleen in een bepaalde periode uitgevoerd mag worden – bijvoorbeeld een verkeersluwe periode (vakantie) of buiten een broedseizoen – dan kan het zijn dat de planning nog weer veel verder opschuift.

Personeel
Het blijkt vanwege de aantrekkende arbeidsmarkt lastig voor de aannemer om voldoende en geschikt personeel aan te nemen. Het gaat bijvoorbeeld om ontwerpers en specialisten. De bouw maakt een inhaalslag en daarom is er nu veel vraag naar ervaren en deskundige mensen. De afgelopen jaren zijn goede vakmensen die thuis kwamen te zitten, noodgedwongen iets anders gaan doen. In combinatie met de complexiteit en het personeel dat daarvoor nodig is, duurt het bijvoorbeeld langer voor Combinatie Herepoort om alle ontwerpen klaar te hebben.

Mogelijkheden om de vertraging weer in te lopen

Tegelijk met het indienen van de planning heeft Combinatie Herepoort ook voorstellen gedaan om de opgelopen vertraging te verminderen. Een van deze voorstellen was de ‘zomerstremming’ van de zuidelijke ringweg. De andere voorstellen onderzoeken Aanpak Ring Zuid en Combinatie Herepoort samen. Mogelijk hebben deze maatregelen tot resultaat dat de vertraging ingelopen kan worden. Daarmee is de genoemde uitloop ook nog geen feit maar een verwachting.