Zo werkt een gestuurde boring

De traditionele manier om kabels en leidingen aan te leggen is het graven van een sleuf. Daarbij wordt de kabel of leiding in gelegd, waarna het gat wordt gedicht. Bij een horizontaal gestuurde boring (HDD) is het niet nodig om sleuven te graven. De nieuwe leidingen worden onder de grond doorgetrokken, vanaf een intredepunt tot aan het uittredepunt. De techniek is van oorsprong gebruikt in de olie-industrie, maar vanaf de jaren ‘70 werd het ook steeds meer ingezet om pijpleidingen onder rivieren, kanalen en grote wegen door te laten gaan. Vanaf de jaren ‘90 wordt HDD niet alleen meer voor aardgas- en aardolieleidingen gebruikt, maar ook ingezet bij de aanleg van waterleidingen, telecommunicatiekabels en elektriciteitskabels.

Drie fases

Een horizontaal gestuurde boring bestaat uit drie fases: eerst wordt de pilotboring uitgevoerd, dan wordt het boorgat verruimd en tot slot wordt de nieuwe leiding ondergronds gebracht.

De drie fases van een gestuurde boring. Klik op de afbeelding voor een vergroting. Illustratie: Waterbedrijf Groningen.

Fase 1: Pilotboring
Van tevoren wordt het boortraject bepaald, vanaf het intredepunt tot aan het uittredepunt. Met behulp van computers kan men de boorkop met grote precisie sturen. Achter de boorkop zijn holle boorstangen bevestigd waardoor een boorvloeistof wordt gepompt. Deze vloeistof bestaat uit een combinatie van water en bentoniet, een natuurlijke kleisubstantie die het water absorbeert. (Bentoniet wordt ook wel gebruikt als kattenbakvulling.) De boorvloeistof houdt het boorgat open en voert tegelijkertijd overtollige aarde af.

Fase 2: Het ruimen van het boorgat
Na de eerste boring is het gat meestal nog niet ruim genoeg. Om de diameter van het boorgat groter te maken, wordt op het uiteinde van de boorstang een ‘ruimer’ gemonteerd. De ruimer wordt met een draaiende beweging door het boorgat teruggetrokken tot aan het intredepunt. Tijdens dit terugtrekken wordt het boorgat verder gevuld met bentoniet om te voorkomen dat het gat instort.

Fase 3: Het trekken van de nieuwe leiding
Is het gat ruim genoeg geworden, dan kan de nieuwe leiding erdoorheen worden getrokken. Hiervoor wordt bij het uittredepunt de nieuwe leiding samen met een trekkop achter de ruimer gekoppeld en door het boorgat getrokken. De nieuwe leiding ligt hiervoor al in zijn geheel uitgelegd klaar. Bij buizen van grote diameters zijn hijskranen nodig om de leiding in een bepaalde boog in de lucht te houden. Daardoor kan de leiding gemakkelijk ondergronds gebracht worden. Als de leiding door de boortunnel is getrokken, is de boring voltooid.

Overlast

Gestuurd boren levert veel minder overlast op voor de omgeving omdat er geen sleuven gegraven hoeven te worden. Toch levert het wel enige hinder op.

Bij het intredepunt wordt een gat gegraven voor de boorkop. Het gat wordt afgezet met hekken. Verder staan hier de boormachine met een installatie om bentoniet aan te maken, rekken met boorstangen, een afzuigwagen, een unit voor de boormeester en eventueel een hijskraan. Er is voor de omgeving enige hinder.

Bij het uittredepunt wordt het uittredegat gegraven en afgezet. Hier staan ook de afzuigwagen, rekken met boorstangen, de ruimer, de boorstreng en eventueel een kraan.

Op de route zelf is weinig te merken van de boring. De boorkop gaat diep genoeg onder de grond door om geen schade te veroorzaken aan bomen en wegen.