Jaaroverzicht 2021: De vooruitgang
In 2021 is er weer veel vooruitgang geboekt in de ombouw van de zuidelijke ringweg. Er werd volop gebouwd langs het hele traject. In mei hebben we het spoordek voor de verdiepte ligging op zijn plek onder het spoor gereden. Dit verdiepte weggedeelte wordt inmiddels steeds meer zichtbaar. We hebben nieuwe op- en afritten geopend, viaducten afgebroken en opgebouwd en vele kuubs beton gestort, onder en boven water. De vaklui leveren vakwerk. We hebben grote stappen gezet, maar we hebben tegelijk nog veel voor de boeg. Een overzicht van het jaar 2021 in tien hoofdstukken.
De zuidelijke ringweg van Groningen verdwijnt over een afstand van 1,1 kilometer onder de grond. Aan de zuidkant van de bestaande ringweg ligt een enorme bouwkuip waarin we deze verdiepte ligging bouwen. Op steeds meer plekken is al goed te zien hoe het gaat worden.
Onderwaterbeton
Aan de oostkant van het spoor bouwen we de verdiepte ligging met onderwaterbeton. In 2021 hebben we enkele grootschalige onderwaterbetonstorten gedaan. Werken met beton kan niet halverwege stoppen, eenmaal begonnen moeten de werkzaamheden continu door. Dat betekent: dag en nacht doorwerken. Onder water zijn duikers aan het werk om te controleren of alles goed gaat.
Geheugenbalkon
Onder de poëtische naam Geheugenbalkon is in mei aan de Hereweg een opvallend uitkijkpunt verrezen. Vanaf hier heb je een uniek uitzicht op de bouw van de verdiepte ligging. Het uitkijkpunt is knalrood van kleur en in het dek zijn elementen van de oude ringweg verwerkt, zoals asfalt en een stukje vangrails. Het fraaie ontwerp van Studio LA werd zelfs bekroond met de eerste prijs van de vakjury van de Groninger Architectuurprijs. Het uitkijkpunt is permanent, na afloop van de werkzaamheden staat het Geheugenbalkon in het Zuiderplantsoen.
Omleggen Hereweg
In november is de Hereweg ter hoogte van de onderdoorgang van de ringweg omgelegd. Aan de westkant van de Hereweg hebben we de afgelopen periode aan dit deel van de verdiepte ligging gebouwd. Daarvoor was het verkeer ter hoogte van het viaduct opgeschoven naar de oostkant. Nu dit deel klaar is, hebben we de situatie omgedraaid. Daarna zijn we begonnen aan de bouw aan de oostzijde van de Hereweg. Hiervoor hebben we inmiddels nieuwe damwanden ingetrild.
Nieuwe bouwroute
Omwonenden van de verdiepte ligging ervaren de nodige overlast van de werkzaamheden. Ook in de vorm van geluidsoverlast en bouwverkeer. Om de veiligheid te verbeteren hebben we in maart een nieuwe bouwroute in gebruik genomen. Het bouwverkeer van en naar de bouwkuip van de verdiepte ligging bij de H.L. Wichersstraat gaat voortaan via een nieuwe in- en uitvoeger bij de Europaweg. Deze route is veiliger dan de oude bouwroute via het Europapark.
Foto: De bouwkuip van de verdiepte ligging bij de Kempkensberg (november 2021). Foto: Raymond Bos.
In de toekomst gaat bij het Zuiderplantsoen het autoverkeer onder het spoor door. Het spoordek dat hiervoor nodig is, hebben we in mei op zijn plek gereden. Hiervoor moest het treinverkeer rond Hemelvaart negen dagen worden stilgelegd.
Spoordek bouwen
Het spoordek hebben we eerst in een aantal maanden gebouwd op een locatie naast het spoor. Dit spoordek, van ongeveer 5 miljoen kilo, 37 meter lang, 38 meter breed en 1,5 meter dik, hebben we op platte voertuigen gezet, SPMT’s genaamd. Hoe we het spoordek hebben gebouwd, leggen we uit in een video en een interview met uitvoerders Ruben Schutten en Erik Veenstra van Combinatie Herepoort.
Damwanden intrillen dicht bij het spoor
In april hebben we als voorbereiding op het inrijden enkele damwandplanken ingetrild dicht bij het spoor. Dat kon alleen op het moment dat er geen treinen reden. In de nacht dus. Ruim 1200 omwonenden van de bouwlocatie zijn via een brief geïnformeerd over de mogelijk ernstige geluidsoverlast.
Hemelvaart
Rond Hemelvaart is het treinverkeer tussen Hoofdstation en station Groningen Europapark voor de werkzaamheden negen dagen stilgelegd. In die periode hebben we eerst het spoor verwijderd op de plek waar het spoordek moest komen. Daarna hebben we vanaf hier tot aan de voorbouwlocatie een tijdelijke rijweg aangelegd. Hierop is het spoordek naar zijn bestemming gereden. Nadat het spoordek op zijn plek zat, hebben we het spoor snel weer teruggebouwd.
Inrijden
Op woensdag 12 mei was het zover. Belangstellenden konden het inrijden via een webcam volgen. Het werk verliep letterlijk en figuurlijk op rolletjes. Zonder vertraging, zelfs iets sneller dan verwacht, lag het spoorplek op zijn bestemming.
Foto: Werkzaamheden aan het spoor, net ten zuiden van de zuidelijke ringweg, voor het inrijden van het spoordek (mei 2021). Foto: Raymond Bos.
Bij de ombouw van de zuidelijke ringweg verandert er ook het een en ander aan de op- en afritten. Zo wordt de stad Groningen op een nieuwe manier aangesloten op de ringweg.
Nieuwe op- en afrit Stettinweg
Bij de Stettinweg (bedrijventerrein Driebond) is een nieuwe aansluiting op de zuidelijke ringweg gemaakt. De afrit ging in augustus open, de oprit werd in september opengesteld voor autoverkeer. Via de nieuwe afrit kunnen klanten, werknemers en bezoekers van bedrijventerrein Driebond nu veel sneller de ringweg richting Julianaplein op. De nieuwe op- en afrit vormen het sluitstuk van het verbeteren van de aansluiting van bedrijventerreinen Driebond en Eemspoort op de zuidelijke ringweg. Ondernemers zijn hier ontzettend blij mee.
Lübeckweg dicht
In juni ging de afrit bij de Lübeckweg dicht. In september, tegelijk met het openen van de oprit bij de Stettinweg, ging ook de Lubeckweg zelf dicht. Dat was de verbinding tussen de Bornholmstraat en de Europaweg. Op deze plek gaan we een nieuwe afrit van de ringweg bouwen.
Emmaviaduct losgekoppeld van Julianaplein
Het Emmaviaduct hebben we in oktober definitief afgekoppeld van het Julianaplein. Het verkeer kan nu niet meer via het Emmaviaduct de stad in of uit richting Hoogezand of Drachten. De afsluiting was nodig als voorbereiding op het ombouwen van het Julianaplein in 2022. Wat de gevolgen zijn van deze afsluiting vertelt Bert Kramer van Combinatie Herepoort in een video.
Nieuwe afrit A28-centrum
In november hebben we de nieuwe afrit van de A28 richting centrum en Hoofdstation geopend. Automobilisten die deze nieuwe afrit nemen, komen uit op de Brailleweg. Ze kunnen hier alleen linksaf, onder de A28 door. Via de Brailleweg komt het verkeer uit op het Emmaviaduct. Bij de Brailleweg is dus een nieuwe verkeerssituatie ontstaan.
Hoefijzer
In december was de afrit 36a klaar, voor verkeer vanaf het Julianaplein naar Corpus den Hoorn en Martini Ziekenhuis. Deze afrit heeft al de bijnaam ‘het Hoefijzer’ gekregen. Die dankt hij aan zijn opvallend scherpe bocht.
Foto: Controle van de nieuwe afrit bij de Stettinweg (augustus 2021). Foto: Raymond Bos.
De nieuwe zuidelijke ringweg krijgt meer rijstroken dan de bestaande ringweg. Om dit mogelijk te maken, moeten alle viaducten van de zuidelijke ringweg aangepakt worden. Op sommige plekken vervangen we het oude viaduct door een nieuwe. Op andere plekken zijn we bezig de bestaande viaducten te renoveren en te verbreden.
Paterswoldseweg
Bij de Paterswoldseweg hebben we een tijdelijk viaduct naast het bestaande viaduct geplaatst. Omwonenden bleken veel geluidsoverlast te ervaren van het verkeer op het tijdelijke viaduct. In februari hebben we het viaduct ingepakt, maar dat had te weinig effect. Daarom zijn in mei geluidsabsorberende platen tegen het viaduct geplaatst. Deze hebben het geluid en de trillingen verminderd, bleek uit een geluidsonderzoek. In het voorjaar zijn we gestart met de bouw van de nieuwe noordzijde van het viaduct. Eind oktober zijn de liggers van het nieuwe viaduct geplaatst.
Vrijheidsplein
Bij het Vrijheidsplein werken we al enige tijd aan het aanpassen van het viaduct. We slopen een deel, renoveren een deel en bouwen er een nieuw deel bij. In juli hebben we hier zes nachten moeten doorwerken. Eén nacht hebben we een betonrand moeten slopen. Dit gaf veel overlast voor de omwonenden. Nu werken we hier op de noordelijke rijbaan. In december hebben we hier witte tenten geplaatst om met epoxyhars te kunnen werken bij het versterken van het viaduct.
Corpus den Hoorn/Stadspark
In de zomer hebben we het viaduct bij de dubbele rotonde bij Laan Corpus den Hoorn/Stadspark vervangen. Het viaduct is in twee delen voorgebouwd in de berm van de Jan Evert Scholtenlaan, bij de ingang van het Stadspark. Eerst hebben we het dek gebouwd voor de noordzijde van het viaduct. Daar bovenop hebben we het dek voor de verbreding van de zuidzijde gemaakt. In juli is eerst het noordelijke deel geplaatst, later die maand ook het zuidelijke deel.
Europaweg
Ook het viaduct bij de Europaweg wordt verbreed. Eerst hebben we het zuidelijke deel gebouwd. Eind juli hebben we hier de liggers ingehesen. In vier weekenden in november hebben we beide rijbanen van de ringweg verlegd naar dit zuidelijke deel. In december zijn we begonnen met de sloop van het noordelijke deel.
Brailleweg
Bij de Brailleweg was het viaduct van de A28 al eerder klaar. In juli hebben we het tijdelijke viaduct gesloopt. Hier werken we verder aan een verdiept fietspad dat onder de A28 doorloopt, en ook onder de op- en afrit door. Dit jaar hebben we hier onder andere keerwanden geplaatst.
Van Iddekingeweg
Het viaduct van de A28 bij de Van Iddekingeweg zijn we aan het renoveren en verbreden. In mei was de onderdoorgang met het oog op de veiligheid gesloten voor alle verkeer. In de zomer, tijdens de afsluiting van de Brailleweg, ging de onderdoorgang weer even open om de wijk De Wijert toegankelijk te houden. Van eind augustus tot september was de onderdoorgang weer dicht.
Foto: Nieuwe liggers voor het viaduct aan de Brailleweg (januari 2021). Foto: Raymond Bos.
De ombouw van de zuidelijke ringweg heeft ook gevolgen voor fietsers en voetgangers. Vanwege de werkzaamheden zijn verbindingen soms voor korte of langere tijd afgesloten. Ook openen we voor fietsers en voetgangers nieuwe verbindingen.
Papiermolentunnel langdurig dicht
Half november kwam er een einde aan de oude Papiermolentunnel. Deze liep onder de zuidelijke ringweg door tussen de Rivierenbuurt en openluchtzwembad De Papiermolen. De tunnel gaat dicht tot in de tweede helft van 2023. Fietsers en voetgangers kunnen in plaats hiervan via de Hereweg of de Brailleweg gaan. De nieuwe Papiermolentunnel wordt twee keer zo lang als de bestaande tunnel.
Verlengde Lodewijkstraat
De Verlengde Lodewijkstraat, langs het spoor, moest in het voorjaar tijdelijk dicht. De straat lag op de route van het spoordek dat op zijn plek moest worden gereden. Nadat deze werkzaamheden waren afgerond, kon de straat helaas nog niet open. De tijdelijke versmalling die hier was aangebracht, was nog niet veilig genoeg. Uiteindelijk ging de weg op 4 juni weer open voor alle verkeer.
Fietstunneltje bij Gyas
Ook het fietstunneltje langs het Noord-Willemskanaal, bij roeivereniging Gyas, is dit jaar een paar keer langere tijd afgesloten geweest. Zo was de onderdoorgang in september en oktober zes weken dicht vanwege de bouw van de tijdelijke Julianabrug. Fietsers en wandelaars konden gebruikmaken van de onderdoorgang bij de Paterswoldseweg.
Foto: Ontbijtkoek en uitleg over de nieuwe situatie voor fietsers bij de pas afgesloten fietstunnel bij De Papiermolen (november 2021). Foto: Aanpak Ring Zuid.
Het vernieuwen van de zuidelijke ringweg in Groningen kan niet zonder verkeershinder. Om de hinder zo veel mogelijk te beperken, leggen we tijdelijke wegen aan. Zo kan het verkeer doorrijden, terwijl wij kunnen bouwen. Toch merkt de automobilist, vanwege tijdelijke afsluitingen op verschillende plekken, steeds meer van de werkzaamheden.
Zomerstremming
In de zomervakantie was de zuidelijke ringweg zes weken dicht vanaf knooppunt Euvelgunne tot aan de Europaweg. Het verkeer werd omgeleid via de oostelijke, noordelijke en westelijke ringweg. We hebben hier een extra rijstrook aangelegd en gewerkt aan een nieuwe op- en afrit voor bedrijventerrein Driebond. Op zondagmiddag 22 augustus, een dag eerder dan gepland, ging het afgesloten deel van de zuidelijke ringweg weer open.
Weekendafsluiting A28
In het weekend van 5 tot 8 november was de A28 in beide richtingen afgesloten tussen het Julianaplein en Groningen-Zuid. We brachten onder andere riolering en mantelbuizen aan onder de A28. Ook maakten we de nieuwe afrit van de A28 richting centrum gereed. De afsluiting zorgde zoals verwacht voor flinke verkeershinder in het zuiden van de stad.
Foto: Het asfalteren van de ringweg tussen knooppunt Euvelgunne en de Europaweg tijdens de zomerstremming (augustus 2021). Foto: Raymond Bos.
Dagelijks krijgen we vragen over het project Aanpak Ring Zuid. Bijvoorbeeld over de werkzaamheden, de planningen en de eindsituatie. Bijzondere vragen, waarvan het antwoord ook voor anderen interessant kan zijn, pikken we eruit en beantwoorden we ook op onze website.
Wat zijn die brede buizen in de bouwkuip?
Op de foto’s van de bouwkuip van de verdiepte ligging zijn brede horizontaal liggende buizen te zien. Deze stalen buizen noemen we stempels. Samen vormen ze een stempelraam. Het stempelraam zorgt er voor dat de damwanden tijdens het uitgraven van de bouwkuip niet naar binnen worden gedrukt. De stempels blijven zitten tot we beton hebben gestort. Zodra de betonvloer is uitgehard, zijn de stempels niet meer nodig en worden ze weggehaald. Daarna kunnen we de stempels weer ergens anders gebruiken.
Waarom wordt het afgesloten deel van de ringweg helemaal opnieuw geasfalteerd?
In de zomerstremming was de ringweg dicht van knooppunt Euvelgunne tot aan de Europaweg. Dat hele stuk hebben we opnieuw geasfalteerd. Dat had te maken met de afwatering. Het regenwater liep hier weg naar de noordzijde. Omdat er aan de buitenzijde een derde rijstrook bij kwam, moest dit worden aangepast. Daarom is de gehele rijbaan tussen knooppunt Euvelgunne en de Europaweg als het ware licht gekanteld. Regenwater stroomt nu naar de middenberm, waar nieuwe riolering is aangelegd.
Waar zijn die zwarte kastjes voor?
Op een aantal plekken in de stad, zoals in Helpman/Coendersborg, hangen sinds kort aan lantaarnpalen zwarte kastjes. Deze kastjes tellen het verkeer. In totaal zijn ze te vinden op zestien locaties in en rond de stad en op acht plekken in de regio. De kastjes worden ingezet om tijdens Operatie Julianaplein te meten hoe de verkeersdrukte zich over de stad verspreidt. Op basis hiervan kunnen aanvullende maatregelen worden genomen. De kastjes blijven hangen tot aan de ingebruikname van het definitieve Julianaplein (2024).
Foto: Stempels in de bouwkuip van de verdiepte ligging (augustus 2021). Foto: Raymond Bos.
Het ombouwen van de ringweg levert een vat aan verhalen op. Op onze website laten we regelmatig mensen aan het woord die op een of andere manier iets met het project te maken hebben.
Vrouw in de bouw
Daniëlle van Lieshout (Combinatie Herepoort) beheert en controleert het grondwater voor het project Aanpak Ring Zuid. Ook al is ze een van de weinige vrouwen op de bouwplaats, Daniëlle voelt zich thuis in deze wereld. “Mannen kijken in het begin vaak raar op, maar ik ben meestal al snel one of the guys.”
Vaste webcamkijker
Egbert Willegers is een trouw kijker van onze webcams. “Het is superinteressant om te kijken hoe de werkzaamheden verlopen en in welke fase ze zitten”, vertelt hij enthousiast.
Verkeersregelaar
Theo (65) is inmiddels al zo’n twintig jaar verkeersregelaar, eerst als vrijwilliger en de laatste zestien jaar professioneel. “Al bijna vijf jaar ben ik betrokken bij Aanpak Ring Zuid. Het is mooi werk! Je bent lekker buiten en voelt je vrij.”
Duiker
Edwin Hooghiemstra is duiker. Bij het nat ontgraven van het oostelijke deel van de verdiepte ligging voert hij onder water werkzaamheden uit op het gebied van onderhoud en inspectie. Tijdens de werkzaamheden onder water ben je als duiker alleen. “Dat is leuk, maar in het begin ook spannend.”
Clustercoördinator
Nynke Venema werkt bij projectorganisatie Aanpak Ring Zuid als coördinator voor cluster (deelgebied) Oost. “Als coördinator ben ik het aanspreekpunt voor de aannemer. Zo zorgen we er samen voor dat alle deelprojecten in Oost goed worden uitgevoerd.”
Ondernemer
Erik Meems is directeur/eigenaar van Century Autogroep. Zijn bedrijven zitten pal aan de ringweg. “Nu is het soms even slikken, maar straks plukken we er de vruchten van."
Foto: Vrouw in de bouw Daniëlle van Lieshout (maart 2021). Foto: Jeroen van Kooten.
Aanpak Ring Zuid brengt de nodige overlast en verkeershinder met zich mee. Maar soms kunnen we ook iets melden dat gewoon leuk, verrassend of hartverwarmend is.
Verrassing voor mw. Heeres (82)
Dineke Heeres uit Siddeburen is 82 jaar en vindt de bouw van de ringweg superinteressant. Daarom belde haar schoondochter ons met de vraag of we haar wilden verrassen. Onze steward Cees fietste met haar en haar dochter een rondje langs de bouw. Ze is erg onder de indruk. “Hoe is het allemaal mogelijk!” zegt ze. “Dat alles past, dat alle berekeningen kloppen, dat iedereen weet wat hij moet doen.”
Burendag
De directe buren van Aanpak Ring Zuid krijgen veel voor hun kiezen, zoals geluidsoverlast, trillingen, stof en bouwverkeer. Om al onze buren te bedanken voor hun geduld en begrip, hebben we ook dit jaar meegedaan aan de landelijke Burendag. We waren dit jaar aanwezig bij het ontbijt van de winkeliersvereniging op het Overwinningsplein, ontvingen bezoekers in ons Paviljoen Ring Zuid en gaven op het Geheugenbalkon aan de Hereweg uitleg over de werkzaamheden.
Groen-wit zandlichaam
Automobilisten die de stad vanaf het westen binnenrijden, zien sinds half juli een enorme groen-wit zandpakket langs de weg. “Het idee kwam van de leverancier”, vertelt Johan Zijlstra, hoofd werkvoorbereiding bij Combinatie Herepoort. “Die vroeg of we het geotextiel voor de gewapende grond een kleurtje wilden geven. Normaal is het zwart. We zitten hier dicht bij de trainingsvelden van FC Groningen bij Corpus den Hoorn. Dus groen-wit lag voor de hand.”
Granaathuls gevonden bij Brailleweg
Bij archeologisch onderzoek aan de Brailleweg begin dit jaar zijn opmerkelijke opgravingen gedaan uit verschillende periodes. Zo is er een granaathuls gevonden uit de Eerste Wereldoorlog en een reclamebordje van vermoedelijk vlak na de Tweede Wereldoorlog. De opgravingen komen voor een deel uit het slib van een voormalig stukje van het Helperdiep, aldus archeoloog André Pleszynski van MUG Ingenieursbureau.
Bakstenen en letters
Wat nieuw gebouwd wordt, mag best mooi zijn. Zo worden op steeds meer plekken bij de ringweg de bruinrode baksteenstrips zichtbaar waarmee de viaducten worden bekleed. Aan deze bakstenen muren komt in ijzeren letters de naam te staan van de wijk waar je naar op weg bent. Zo benadrukt de nieuwe ringweg het karakteristieke van de stad Groningen.
Foto: De informatiekeet bij het ontbijt op het Overwinningsplein op Burendag (september 2021). Foto: Mariska de Groot.
In 2021 is er veel vooruitgang geboekt bij het project Aanpak Ring Zuid. Dat verwachten we ook in 2022.
Operatie Julianaplein
In 2022 starten we met de ombouw van het Julianaplein. Een megaklus. Het nieuwe Julianaplein is in 2024 klaar. Voor het zo ver is, bouwen we van 12 februari tot en met 9 mei 2022 het tijdelijke Julianaplein. Hier kan het verkeer overheen rijden tijdens de ombouw van het Julianaplein. ‘Operatie Julianaplein’ werpt zijn schaduw al vooruit. Voor deze werkzaamheden zijn afsluitingen nodig op en bij het Julianaplein, wat tot ernstige verkeershinder leidt. In september 2021 zijn we begonnen met de bouw van een tijdelijke Julianabrug, voor verkeer van en naar de richting Hoogkerk/Drachten. In mei 2022 nemen we het tijdelijke Julianaplein in gebruik. Daarna kunnen we beginnen met de bouw van het nieuwe Julianaplein.
Kijk voor meer informatie over deze megaklus op:
Pagina Operatie Julianaplein op website Aanpak Ring Zuid (met nadruk op de werkzaamheden)
Pagina Operatie Julianaplein van Groningen Bereikbaar (met nadruk op de gevolgen voor het verkeer)
En onder andere verder in 2022…
- leggen we tijdelijke wegen aan bij het Vrijheidsplein, waarna we het bestaande plein ontmantelen en opruimen (eerste kwartaal);
- maken we het oostelijke deel tot aan knooppunt Euvelgunne definitief (tweede en derde kwartaal);
- slopen we het viaduct over het Noord-Willemskanaal, inclusief de Julianabrug (zomer);
- nemen we het verdiepte fietspad onder de A28 bij de Brailleweg in gebruik (zomer);
- maken we het betonwerk van de verdiepte ligging af (eind 2022).
Houd voor meer informatie over de werkzaamheden in 2022 onze website in de gaten.
Foto: Het Julianaplein vanuit de lucht gezien, met de eerste contouren van het tijdelijke plein (november 2021). Foto: Rijkswaterstaat.